Page 129 - 2025 жыл күнтізбе Семей++

Сәрсенұлы Биахмет// https://alash.semeylib.kz/?page_id=183

Дулатов Міржақып

(1885-1935)

Алаштың көрнекті қайраткері Дулатов Міржақып
1885 жылы 21 қарашада Торғайдың Қызбел деген
жерінде дүниеге келген. Екі жасында анасынан, он екі
жасынан әкесінен айырылып, Асқар ағасының қолында
өседі. 1897 жылы Торғайдағы екі сыныптық орыс-
қырғыз школына қабылданып, онда бес жыл оқиды.
1902-1904 жылдары Торғай уезінде мұғалімдік қызмет
атқарады. 1904 жылы Омбыда Ә.Бөкейхан және
А.Байтұрсынұлымен танысады. Осы кезден бастап белсенді саяси күреске
араласады. Қарқаралы оқиғасынан соң, Ресей орталығында шыңдалуды
көздейді. Ресейдегі кадет партиясының мүшесі ретінде 1906 жылы
Петерборға аттанады. Осында мұсылман фракциясының және Еділ, Кавказ
қайраткерлері ұйымдастырған жиындардың жұмысына қатысады. 1907 жылы
Петербордағы татар газеті «Улфаттың» жанынан қосымша тұңғыш ұлттық
рухтағы «Серке» газетін шығарысады. 1907 жылы Ресей қазақ секілді
ұлттарды сайлану құқынан айырған еді. «Серке» осы мәселенің әділетсіздігін
ашық айтқаны үшін жабылды. 1909 жылы Қазанның «Шарқ» баспасынан
«Оян, қазақ!» атты кітабы шығады. Ұлттық манифеске баланған «Оян,
қазақ!» пен тұңғыш қазақ романының авторы жаңа руханият ғимаратын

тұрғызу шарасының жуан ортасында жүрді. Дулатовтың Абай туралы екінші
мақаласы Абай қазасының он жылдығын еске алу орайында 1914 жылы
«Қазақ» газетінде жарық көрді.

1909-1911 жылдары қайраткер Қызылжарда сот кеңесінде қызмет
жасап, мұғалімдік жұмысын жалғастырады. 1910 жылы кайраткер-
қаламгердің «Бақытсыз Жамал» романы жарық көреді. 1911 жылы Семейге
келген сапарында тұтқындалып, бір жарым жыл абақтыға жабылады. 1912
жылы Орынборға келіп, саяси күреске белсене араласады. 1913 жылы
жарияланған «Азамат», 1915 жылы шыққан «Терме» атты өлең жинақтары
Мыржақыптың ақындық-азаматтық беделін елге аса елеулі етті. 1913-1918
жылдары ол «Қазақ» газетін шығарысуға атсалысады. Тарихтағы тұлға
рөліне ерекше назар аударған қайраткер 1914 жылы Шоқан Уәлиханов