Page 136 - 2025 жыл күнтізбе Семей++

қызылдардың I Армиясы құрамындағы 3-Татар атқыштар полкі арасында
келіссөзге жүрген екі делегаттың бірі. Татар полкінің командирі Х.Мәулідов
пен әскери комиссары Ғ.Қасымовқа Батыс Алаш-Орда үкіметінің Қызыл-
Қоғада тұрған Елек қазақ корпусын бірлескен тұтқиыл шабуылмен алу
жоспарын жеткізді. Қызылдар екінші парламенттерді кепілге ұстап қалып,
Жанқадамовты «З-Татар полкінде бірқатар уақыт болған, Кеңес үкіметінің аз
халықтар жөніндегі саясатымен жете танысқан, сондықтан Батыс Алаш-
Орда үкіметіне мән-жайды толық түсіндіріп бере алатын адам» ретінде
қайтарды. Бұдан кейін Жанқадамов Қызыл-Қоғадағы қалыптасқан жағдайды
талқылау үшін жиналған земстволық және қалалық өзін-өзі басқару
орындары, саяси және қоғамдық ұйымдары өкілдері, ақсақалдар мен діни
иелері кеңесіне (1920 ж. 10 желтоқсан) қатысты. Шын мәнінде, сәл кейінірек,
27 желтоқсанда түнде Батыс Алаш-Орда үкіметі Жанқадамов бұрын Ойылға
жеткізген әскери қимыл жоспарын дербес жүзеге асырып, тұтас Елек
корпусын өз күшімен қолға түсірді. Батыс Алаш-Орда үкіметі таратылған
соң Жанқадамов өзге үкімет мүшелерімен бірге елден аулақ ұсталды. 1920
жылы Орынборға әкелінді. Сол жылы 1 шілдеден Қазәсревкомның
Редакциялық коллегиясында аударма комиссиясын басқарды. 1920 жылы аяқ
шенінде елге оралып, 1924 жылға дейін Жымпиты уезіне қарасты
Қалдығайты, Көкөзек болыстарында әртүрлі Кеңес қызметінде болды. 1920
жылдың аяғы мен 1930 жылдың басында Тайпақ ауданында мал дәрігері
қызметін атқарды. «Халық жауларына» қарсы науқан өршіген 1936 жылдың
басында қызметінен босатылды. 1937 жылы жазда Орал қаласында
тұтқындалды. ІІХК Батыс Қазақстан облыстық басқармасы үштігінің
қаулысымен 1937 жылы екінші желтоқсанда атылды. Б.Жанқадамовтың
есімі ҚР Жоғарғы Соты коллегиясының 1992 жылы 16 қыркүйектегі
ұйғарымымен ақталды.

Әдебиеттер:

Жанқадамов Бижанғали // Тілешов Е, Қамзабекұлы Д. Алаш қозғалысы:
энциклопедиялық анықтамалық. – Алматы: Сардар, 2014. – Б.181-184

Алаш. Алашорда: энциклопедия / құраст.: Ғ.Әнес, С.Смағұлова.-
Алматы: Арыс баспасы, 2009. – Б.161-163

Елеукенов Ш. Алашшыл азамат тағдыры // Жұлдыз. – 1993. – №1

Хасанов К. Ақтаңдақта атылған азаматтар. – Чапаев селосы, 1996. – 55
Б.

Хасанов К. Бижан Жанқадамов. – Орал, 2008. – 66 Б.