Page 18 - Календарь - 2026 год Семей

17 наурыз Сазгер Бекен Жамақаевтың
туғанына 95 жыл (1931-1972)

Қазақ өнерінде шоқтай жарқырап, жұлдыздай ағып
түскен жерлес сазгеріміз Бекен Жұмабекұлы 1931 жылы Абай
ауданының Саржал селосынан елу шақырымдай Жанан деген жерде
дүниеге келген. Семей қаласындағы 16-шы мектептің жетінші
класын бітірді. 1946-1948 жылдары Абай атындағы облыстық драма
театрында артистік қызмет атқарды. 1948 жылы М.Әуезов
атындағы педагогикалық колледжге түсіп, оны 1950 жылы барлық
пәннен үздік бітіріп шықты. 1951-1952 жылдары облыстық
радиокомитетте әдеби қызметкер, 1952-1957 жылға дейін цензор
болып істеді. 1958-1960 жылға дейін радиокомитетте қызмет атқарды.
Болашақ сазгердің атағын шығарған акын Н.Шәкеновтің сөзіне жазған ән
«Махаббат вальсі» болды. 1955 жылы 28 қазанда Қазақ радиосынан әнші
Р.Бағланованың орындауында берілген ән осылай дүниеге келген болатын.
Жазушы М.Әуезов осы әннің шығу тарихы туралы айтқанда, өзінің өкпе ауруына
шалдығып сүйген қызына үйлене алмай жүргенін мұң етіп айтқан. Осыдан кейін жазушы
оның сауығып кетуіне көмегін аямаған дейді көз көргендер.
Кейіннен сазгер халқына тағы бір тамаша өн сыйлады. «Ертіс вальсі» деген әнің
де тұңғыш орындаушысы Роза Бағланова болды. Сазгердің шығармашылық өрлеу кезеңі
елуінші - алпысыншы жылдар аралығы болды. Әндерінің басым көпшілігі вальс
ырғағына жазылғаны мәлім. Соның ішінде «Сен ғана», «Гүлім қайда», «Мерке
вальсі», «Қарағынды вальсі» және басқалары. Классикалық опералардың
клавирларымен танысқан сазгер, ешқандай композиторлық білім алмай-ақ өзіндік іздену
нәтижесінде өзіне тән қолтаңбасын жасау бақытына қол жеткізді.
1972 жылы қаңтар айында қырық бір жасында талантты сазгер дүниеден өтті.
Алматыда тұратын баласы Бақытжан әке мұрасын жинастырып түрлі-түсті
«Махаббат вальсі» атты ән жинағын шығарды. Оған сазгердің 38 әні енгізілген.
Алматы, Семей қалаларының көшелерінен бір көше сазгердің есімімен аталады.

Әдебиеттер:

Ахметбекова А. Туған жердің туын көтерген: (Б.Жамақаев туралы да бар) // Семей
таңы. - 1999. -1 сәуір.
Әміренов М. Әндерін ұлы Мұхаң ұнатқан сазгер // Дидар. - 2001. - 28 сәуір.
Әміренов М. «Вальс королі» // Егемен Қазақстан. - 2001. - 30 мамыр.
Махаббат вальсі: өлеңдер жинағы. - Алматы, 1997. - 147 б.
Шығыс жұлдыздары Т.1: Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары:
энциклопедиялық анықтамалық. - Астана:Фолиант, 2011. – Б.220