«Қазақтың Қошкесі» – бейнелекция
14 сәуір күні Абай атындағы кітапхананың ұйымдастыруымен әр сәрсенбі сайын өткізілетін Алаш Жобасы аясында Zoom платформасында
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ –нің қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі, филология ғылымдарының кандидаты Қайырбек Кемеңгердің «Қазақтың Қошкесі» атты тақырыпта бейнелекциясы өткізілді. Қайырбек Кемеңгер Алаш арыстарының бірі – Қошке Кемеңгердің туған шөбересі.
Лекция барысында Қайырбек Кемеңгер қоғам қайраткері, ғалым, драматург, жазушы, журналист Қошке Кемеңгерұлы жайында, оның проза, драматургия, лингвистика, медицина саласындағы еңбектері, қайраткерлік қызметіне тоқталды.
Қ. Кемеңгерұлының «Қазақ тарихынан» деп аталатын еңбегінің 1922 жылы жазылып, 1924 жылы жарыққа шыққандығына тоқтала отырып, Қошкенің кәсіби тарихшы ретіндегі еңбегін атап өтті. Қошкенің 12 әңгімесі бар, өлеңдері, аудармалары бар. «Замандастар» атты роман жазған. Бұл шығармалар оны жазушы ретінде көрсетеді деп атап өтті.
Проза, драматургия саласында да жемісті еңбек етіп, «Әулие тәуіп» (1918), «Қаскырлар мен қойлар» (1920), «Бостандық жемісі» (1919), «Күнәсіз күйгендер» (1930) атты пьесалары кезінде әуесқойлық театр сахналарында қойылған. 1926 жылы «Алтын сақина» атты драмалық шығармасымен тұңғыш қазақ театрының шымылдығы ашылғандығын атап өтті. Қайраткер тарих, әдебиеттану, тілтану, этнография, көркем аударма, т.б. мәселелер бойынша қалам тербеді.
Қошке Кемеңгерұлын – жазушы, драмашы, тілші, әдіскер, тарихшы, қоғам қайраткері, лингвист ретінде танып білуімізге септігін тигізген бейнелекцияда слайд көрсетілімі назарға ұсынылды.
Қайырбек Кемеңгер қуғын-сүргіне ұшыраған алаш қайраткерінің есімі 1957 жылы толық ақталып, ғалымның мұралары баспа бетінде жарық көре бастағандығын тілге тиек етті. Сондай-ақ Қаламгер кұрметіне Баянауылда мектеп, Астанада көше аты берілгендігін атап өтті. Ғалымның ұрпақтарының Омбы, Алматы, Нұрс-сұлтан қалаларында тұратыны жайында атап өтті.
14 сәуір күні ШҚО Абай атындағы әмбебап кітапханасында «Парасатты ұрпақ – пайымды ой» атты әдеби лекция өтті. Аталған шараға Шәкәрім университетінің қазақ филологиясы факультетінің 1 курс студенттері қатысты.
Жаңа заман әдебиеті жайлы ақын Бауыржан Игілік пайымды ой айтып, қазақ әдебиетінің тыныс-тіршілігі жайлы сөз қозғады. Ұлттық мүдде, рухани ілім, бүгінгі таңда оқылатын қажет шығармалар жайлы да сөз болды. Ұрпақ санасында ұлттық рухты қалыптастыру, азамттық қоғамдағы дербес ой, білім мен өнер, өркениетті мәдениет турасында пікір талас өрбіп, жастар өз ойларымен бөлісті. Бауыржан Игілік отансүйгіштікке тәрбиелейтін жырларын оқып, адам бойындағы асыл қасиеттер Отанмен байланысты екенін баса айтты.
Әдебиетке қызығушылығы жоғары жастарға ақын Мерей Қарт мотивациялық кеңестерін жеткізді. Студенттер саналарында жүрген сан түрлі сауалдарын жолдап, жауабын алып, шара еркін форматта ерекше өтті. Студент Бағжан Қырықбаева балауса жырларын оқыды. Қатысушылар пікір білдіріп, әдеби лекцияның көрігін қыздыра түсті.
Кез-келген елдің әдебиеті мен мәдениеті ілгерілеген сайын ұлттық құндылығы артып, ұпайы түгенделіп, сана жаңғырып, ғылым мен ілімі артары сөзсіз. Бүгінгі әдеби лекция да телегей теңіздей руханият айдынына тамшыдай үлес қосқанына күмән жоқ. Елдің асыл мұраты, еселі бағы Тәуелсіз мемлекетіміздің талантты жастарының қолында екені даусыз.
