Абай мұрасы – халық ұлағаты: республикалық онлайн конференция

  • 21.04.2020

2020 жылдың 20 сәуірінде Талдықорған қаласындағы С.Сейфуллин атындағы Алматы облыстық әмбебап кітапханасының ұйымдастыруымен «Абай мұрасы – халық ұлағаты» атты онлайн республикалық конференция өтті.

Шараға абайтанушы ғалымдар мен зерттеушілер, жазушылар, ақындар,  аудармашылар, тарихшылар мен әдебиет сыншылары қатысты.

Алғы сөзді модератор С.Сейфуллин атындағы Алматы облыстық әмбебап кітапханасының директоры Тоқабаева Ғалия Сламбайқызы бастады. Ол, ел президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтің «ХХІ ғасырдағы Қазақстан және Абай» мақаласы төңірегінде ой қозғады.

Келесі болып сөз кезегін  «Хәкім Абай» ғылыми- зерттеу орталығының директоры, филология ғылымдарының кандидаты Жабал Шойынбет мырза «Хакім Абай даналығы» тақырыбында сөз етті. Қазіргі қоғамға Абай даналығының таптырмас қайнар-бұлақ екенін басып айтты.

Желідегі конференция М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінің доценті, филология ғылымдарының кандидаты, абайтанушы, «Абайтану» орталығының ғылыми  қызметкері (Шымкент қаласы) Мақсат Әліпханның Абайдың «толық адам» танымын ұсынған ой-тұжырымымен жалғасын тапты.

Жазушы, әдебиет зерттеушісі, алаштанушы, «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының лауреаты Елдос Тоқтарбай «Абай  ғұмырнамасы: туған жері мен өскен ортасы» тақырыбында татымды сөз ұсынып, ой білдірді. Қарт Шыңғыстау, Қасқабұлақ, Шұнайдың шұрайлылығы перзентінің бойына ұлылық сіңіргенін тілге тиек етті.

Шараның шарықтау шегінде  сөз алған жазушы, драматург, әдебиеттанушы, сыншы, аудармашы, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Әлібек Байбол «Хакім Абай мұрасы – адамзатқа ортақ құндылық» атты өз зеріттеуін ұсынды. Сыншының сөз саптауынан ұққанымыз Абай қазынасы қай заманда да адамзатқа таусылмас азық бола алады.

Желідегі жүздесуді жүйелі сөзімен жалғаған ШҚО Абай атындағы әмбебап кітапханасы директорының кітапхана ісі жөніндегі орынбасары Гүлмира Аязбаева «Сирек басылымдардағы Абай» атты құнды деректер  ұсынды. Кітапхананың сирек басылымдар қорында сақталған Абайдың қайраткерлік қызметін танытатын 1897 және 1900 жылғы «Памятная книжкалары», «Бастауыш білім беру қоғамының 1893/94 жылдарғы жұмыс есебі», «Императорлық Орыс Географиялық Қоғамының Батыс-Сібір Бөлімінің Семей бөлімшесінің жариялаған «Запискиінің…» 1907 жылғы 3-саныннда жарық көрген Әлихан Бөкейхановтың  «Абай (Ибрагим) Кунанбаев» атты мақаласы, «Семипалатинские Областные ведомости» газеті, Николай Коншиннің «Что могут дать Семипалатинские архивы для краеведения» мақаласы және “Сельско-хозяйственный Обзоръ Семипалатинской области за 1914 годъ” атты статистикалық ғылыми зерттеу еңбек жайында құнды мағлұматтар берді.

Ғұлама ақынның шығармашылық мұрасына қатысты «Әдебиет майданы» журналының 1937-жылғы 4-санында жарық көрген Мұхтар Әуезовтің «Татьянаның қырдағы әні», Сәбит  Мұқановтың «Абай халық ақыны», Рахымжан Жаманқұловтың «Пушкин өлеңдерінің аудармасы жөнінде бір-екі сөз»  атты мақалаларына шолу жасады. Өзі таныстырған сирек басылымдардың ҚР Ұлттық электронды кітапханасының қорына орналастырылғандағын айтып, пайдаланушыларды Абайдың қоғамдық қызметі мен шығармашылығына қатысты құнды сирек дереккөздерді оқуға шақырды.

Онлайн конференцияның соңын Ғалия Сламбайқызы барша қатысушы қонақтар мен желіде тамашалаған көрермендерге алғысын білдіріп, өзінің тұжырымды сөзімен, тұшымды ойымен аяқтады.