Абай би, татуластырушы және дала заңдарының реформаторы: дөңгелек үстел

Семей қаласының Ювеналды сотының төрағасы Ақпар Р.М. Абай атындағы кітапханада «Абай би, татуластырушы және дала заңдарының реформаторы» тақырыбында дөңгелек үстел өткізді. Шараға ювеналды сотының судьялары, Абай кітапханасының мамандары, Қазақстан халқы Ассамблеясының өкілдері, кәсіби медиаторлар қатысты.

Модератор Ақпар Р.М. дөңгелек үстел қатысушыларын қарсы алып, Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Абай Қунанбаевқа қатысты айтылған сөзінде «Абайдың жолын, істеген ісін біз халқымызға паш етуіміз керек», сонымен қатар 21 қараша 2016 жылы Астанада өткен Қазақстан Ресупубликасы судьяларының VII съезінде Президент: «Істі сот процессіне дейін жеткізгенше, татуласу тиімді болатынын азаматтарға түсіндіру қажет» – деп атап өткенін, «татуластыру мен келісімге келу Қазақстанда ежелден қалыптасып келе жатқаны» туралы айтқан сөздерін баяндап берді. Екі жақты татуластыру – кез келген даудың түйінін шешетін тәсіл. Бұндай жағдай, әсіресе, билердің екі жақтың дау-дамайын шешуде, екі жақты татуластыруда кеңінен қолданылған. Қазіргі таңда, Қазақстанда екі жақты татуластыруға арналған медиация рәсімі қарастырылған.

Сондай-ақ, шара барысында Абайдың 15 жасынан бастап билердің сотында жиі қатысқаны, ал 20 жасында даланың әдет-ғұрыптарын жақсы меңгергені, сөзге шешен болғандығы да баяндалды.

Билер институты қазақ даласының құқықтық дамуына ғана емес, сондай-ақ, қазақ мемлекетінің бой көтеруіне де үлкен септігін тигізді, бұған заманауи Қазақстан құқығының бастауы болған Абайдың «Қарамола ережесінің» қабылдануы дәлел болады.

Баяндамашылар қазіргі заманда медиацияны азаматтық, еңбек, отбасылық дауларда, сонымен қатар, жеке және заңды тұлғалардың қатысуымен болатын басқа да құқықтық қатынастарда қолданылып, қылмыстық сот өндірісі барысында өткізілетін медиация рәсімінің шарттары мен ерекшеліктеріне жан-жақты тоқталды.

Дөңгелек үстел қызықты форматта және жанжақты пікірталас түрінде өтті.